موج سواری روی اعتراضات لبنان

پایگاه رهنما :

لبنان بار دیگر درگیر اعتراضات داخلی شده است؛ اما جنس اعتراض‌ها، این بار نه امنیتی بلکه اقتصادی است. از روز پنجشنبه 25 مهرماه مردم لبنان در مخالفت با افزایش مالیات و اعتراض به اوضاع معیشتی خود به خیابان‌ها آمده‌اند و خواستار بهبود اوضاع معیشتی خود شدند. این اعتراضات زمانی شعله‌ور شد که دولت لبنان با طرح اخذ مالیات از مکالمات واتساپ و دیگر پیام‌رسان‌های اجتماعی موافقت کرد و آن را طرحی در راستای افزایش درآمدهای دولت در بودجه سال ۲۰۲۰ اعلام کرد. سعد الحریری نخست‌وزیر لبنان روز جمعه پس‌ازاین اعتراضات اعلام کرد، مهلت بسیار کوتاه ۷۲ ساعته به شرکای خود در داخل دولت می‌دهم تا به راه‌حلی که ما، مردم و شرکای بین‌المللی را قانع کند، برسند. دولت لبنان به سبب بدهی خارجی و افزایش هزینه‌های مختلف با کمبود منبع درآمد روبه‌رو است. منفی یک درصد رشد اقتصادی،86 میلیارد دلار بدهی خارجی، 6 درصد تورم، 25 درصد بیکاری به‌ویژه در قشر جوانان، حدود 2 میلیون نفر زیرخط فقر از جمعیت 6 میلیونی لبنان، وضع مالیات‌های جدید و شرایط وخیم اقتصادی ازجمله علت دور جدید اعتراض‌های مردمی در لبنان است؛ اما با فراگیر شدن اعتراضات در شهرهای مختلف برخی از جریان‌های سیاسی به دنبال این هستند تا از این وضعیت به‌عنوان بهانه‌ای برای ضربه زدن به حزب‌الله لبنان استفاده کنند.
سخنرانی سیدن حسن نصرالله
سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان در سخنانی در روز اربعین به اعتراضات اخیر پرداخت و برخلاف انتظار برخی جریان‌های داخلی لبنان، بر حمایت از دولت و بقای دولت حریری تأکید کرد. مخالفت شدید با وضع مالیات بر اقشار فقیر، مخالفت با سقوط کابینه و تأکید بر ضرورت تداوم کار دولت کنونی، مخالفت با برگزاری انتخابات زودهنگام و حمایت حزب‌الله از مردم ازجمله نکات مهم سخنرانی دبیرکل حزب‌الله لبنان بود. برخلاف تصور بسیاری که تظاهرات اخیر را فرصت مناسبی برای موج‌سواری حزب‌الله معرفی کردند اما دبیر کل حزب‌الله با رعایت یک انصاف سیاسی و شنیدن سخنان معترضین به وضعیت اقتصادی کنونی لبنان، به دنبال راه‌حلی خارج از چالش سیاسی و استعفای حریری است.
توطئه استعفای حریری
آنچه مشخص است جریان‌های مخالف حزب‌الله با کمک برخی از بازیگران خارجی سعی دارند تا دولت حریری را وادار به استعفا کنند تا بدین طریق زمینه را برای حذف وزاری نزدیک به حزب‌الله مهیا کنند. «ولید جنبلاط» رئیس حزب سوسیال ترقی‌خواه و «سمیر جعجع» رئیس حزب «القوات اللبنانیه» استعفای سعد حریری را خواستارند. این دو به دنبال این هستند که اعتراضات مردمی را به سکویی برای حمله به حزب‌الله تبدیل کنند؛ به این معنی که با تشویق سعد حریری به استعفا، رئیس‌جمهور را نیز تحت‌فشار قرار داده و او را نیز به استعفا دعوت کنند و سپس حزب‌الله را مسئول اوضاع مالی و اقتصادی موجود و تعامل با آن معرفی کنند. سمیر جعجع رئیس حزب «القوات اللبنانیه» که به عربستان بسیار نزدیک است و به‌تازگی استعفای این حزب از دولت لبنان (چهار وزیر) را اعلام کرده، خواستار استعفای دولت لبنان شده است. محافل سیاسی سرعت استعفای حزب القوات اللبنانیه را این‌گونه تفسیر می‌کنند که این اقدام هماهنگ با تمایل سعودی برای استعفای دولت سعد الحریری است. در شرایط کنونی اصلی‌ترین دلیل مخالفت سید حسن نصرالله و حزب‌الله با استعفای سعد حریری تجربه تشکیل دولت در لبنان در گذشته است. چراکه دولت اخیر بعد از حدود ۲ سال رایزنی و کارشکنی سعودی‌ها تشکیل شد.
هرچند منابع دولتی لبنان از توافق اعضای دولت و نخست‌وزیر این کشور برای تنظیم بودجه بدون اعمال مالیات جدید و کاهش ۵۰ درصدی دستمزد رئیس‌جمهوری، نخست‌وزیر، اعضای دولت و نمایندگان لبنان خبر داده‌اند اما نباید از این نکته غافل بود که بحران کنونی لبنان یک زخم 30 ساله بوده و دبیر کل حزب‌الله لبنان نیز به آن اشاره‌کرده‌اند. راه‌حل این مسئله نیز گذار جریان‌های داخلی لبنان از منافع فرقه‌ای است؛ اما آنچه در این میان مشخص است برخی از جریان‌های سیاسی لبنان با حمایت کشورهایی مانند عربستان به دنبال متقاعد کردن سعدی حریری به استعفا و یا کناره‌گیری برخی وزرا از دولت حریری باهدف ساقط شدن دولت وی هستند تا از این طریق برای حذف وزرای نزدیک به حزب‌الله لبنان اقدام کنند. برخی تحلیلگران صهیونیست نیز با غنیمت شمردن فرصت، مدعی شدند که این اعتراضات علیه سیطره حزب‌الله لبنان بر دولت این کشور صورت گرفته است. حزب‌الله با کارنامه درخشان در سوریه و شکست دادن تروریست‌ها در مرزهای لبنان توانسته به‌عنوان قدرتمندترین جریان سیاسی داخلی لبنان مطرح شود و پیروزی این حزب و هم‌پیمانانش در انتخابات گذشته به‌خوبی این مسئله را اثبات کرد. به همین دلیل در توطئه جدید حذف وزرای نزدیک به حزب‌الله از دولت باهدف به حاشیه راندن این جریان سیاسی مطرح شده است؛ بنابراین سناریوی طراحی شده در لبنان این است که با استعفای وزرای وابسته به جریان «سمیر جعجع» کابینه «سعد حریری» در آستانه سقوط قرار بگیرد و سعد حریری در آینده نزدیک استعفای خود را تقدیم «میشل عون» رئیس‌جمهور لبنان کند و بعدازآن یک کابینه یکدست با حضور وزرای وابسته به 14 مارس و بدون وزرای نزدیک به حزب الله تشکیل شود. لبنان هم‌اکنون 80 میلیارد دلار بدهی خارجی دارد و دولت سعد حریری قادر به پرداخت آن نیست. چون کمک‌های آمریکا و عربستان به لبنان قطع شده، لذا فشارهای زیادی متوجه دولت سعد حریری شده است تا وزرای وابسته به جریان 8 مارس را از کابینه اخراج کنند و وزرایی وابسته به آمریکا و عربستان را در کابینه آینده وارد کنند. البته سخنرانی سید حسن نصرالله در روز اربعین این توطئه را در مرحله نخست با شکست مواجه کرد. مواضع سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان، قاطعانه، شفاف و بی‌پرده بود. روی سخن سید حسن نصرالله با مقاومت و هم‌پیمانان و دشمنان آن و نیز ولید جنبلاط و سمیر جعجع یعنی کسانی بود که می‌خواستند روی مسئله براندازی دولت موج‌سواری کنند.
آنچه بیش از همه در اعتراضات لبنان اهمیت دارد این است که هرچند خواستگاه معترضین در این اعتراضات، به‌ظاهر حل مشکلات معیشتی است یعنی همان عاملی که در آستانه اربعین حسینی در عراق هم شاهد آن بودیم، ولی نباید از نظر دور داشت چنین اتفاقی در عراق و سوریه غیرعادی به نظر می‌رسد و انتخاب دو کشوری که هر دو در جبهه مقاومت قرار دارند و آمریکا و دول غربی و مرتجعین عربی آن‌ها در منطقه طعم تلخ شکست از این جریان را چشیده‌اند، حتماً با تحریک و اقدامات برنامه‌ریزی‌شده صورت گرفته است. لذا در این شرایط هوشمندی سید حسن نصرالله برای خنثی کردن این توطئه قابل‌تحسین است.